Biologische wijn uit Hongarije

De wijnbouw in Hongarije heeft een geschiedenis die teruggaat tot zeker het Romeinse tijd. Met gemiddeld 3,5 miljoen hectoliter per jaar staat het in Europa na Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal, Duitsland en Roemenië op de 7e plaats. Er is ruim 70.000 hectare aan wijngaarden. Het land kent veel traditionele wijnen naast de internationale wijntypen. Ongeveer twee derde van de wijnen is witte wijn. Hoewel een deel daarvan min of meer zoet van smaak kan zijn, zijn het niet altijd typische dessertwijnen. Het zoet gaat met pittige (Hongaarse) gerechten goed samen. Belangrijke Hongaarse wijnen die internationale bekendheid genieten zijn de Tokaji en de rode wijn (Egri) Bikavér ook wel Stierenbloed genoemd. In 1997 is de wijnwetgeving geheel herzien. Hongaarse wijn krijgt vaak de naam van de streek gevolgd door de gebruikte druif.

Hoewel Hongarije een Europees land is, is het Hongaarse woord voor wijn niet vanuit het Latijn afkomstige “vitis”, maar via het Turks naar “bor”. Het zou volgens oude geschriften erop kunnen wijzen dat de Magyaren al contact hadden met de eerste wijnmakers in de Zuidelijke Kaukasus.^[1]

De Romeinen planten wijnstokken in hun toenmalige provincie Pannonië. Tot in de 5e eeuw zijn er verslagen over de uitgestrekte wijngaarden van het land. Daarna zijn er nieuwe druivensoorten uit Italië en Frankrijk bijgekomen.

Tijdens de invasie van Suleiman de Grote in de vroeg 16de eeuw, brachten ontheemde Serviërs de rode Kadarka druif naar Eger. Dit oude ras werd mede gebruikt voor een robuuste rode wijn die later bekend werd als Stierenbloed. Na het veronderstelde “geheime ingrediënt” in de wijn, versterkte dit destijds de verdedigers van Eger in 1552.

Het was ook tijdens deze bezetting waarin de regio Tokaj bekend werd om zijn wijnen. Het werd toen aangemoedigd laat de druiven te oogsten ten gunste van de edele rotting. Tokaji aszú wordt in een document van 1571 genoemd, en zou zijn gezegend door Lodewijk XIV van Frankrijk "Vinum Regum, Rex Vinorum" - Wijn van koningen, koning der wijnen.

Nadat het Ottomaanse Rijk Hongarije moest afstaan aan de Oostenrijkers in 1699, werd de Germaanse invloed gevoeld met de introductie van druivensoorten zoals Blauer Portugieser.

In 1882 werd Hongarije hard getroffen door de phylloxera epidemie. Traditionele wijnbouw rondom Eger en de vele druiven van Tokaj werden vervangen door monoculturen. Merendeel Blaufränkisch (Kekfrankos) en "Bordeaux"-variëteiten in rode wijn districten. Furmint, Muscat en Hárslevelű in het Tokaj-gebied. De twintigste eeuw zag de invoering van moderne druiven zoals Zweigelt, die makkelijker te kweken en te vinifieren is dan de Kadarka. Echter, onder het communisme werd de kwaliteit verwaarloosd door industrialisatie, overproductie en pasteurisatie. Sinds 1989 is er hernieuwde belangstelling voor de traditionele variëteiten en wordt er opnieuw geïnvesteerd, met name in Tokaj-Hegyalja.

Hoewel het land meerdere traditionele druivenrassen kent, worden daarnaast - om aan internationale smaken te voldoen - ook moderne variëteiten verbouwd.

Hongaarse witte druivenrassenHárslevelű-druiven.

Enkele witte soorten die bekendstaan om hun Hongaarse oorsprong,

• Cserszegi fűszeres - Sterke, kruidig-aromatische wijndruif
• Ezerjó - Fris, wat zure druif.
• Furmint - Veel verbouwd, sterk zuurhoudend.
• Hárslevelű - "lindebladige". Zachte geuren. Gebruikt voor de Tokaj, maar ook andere wijnen.
• Irsai Olivér - Zeer aromatische consumptie- en wijndruif
• Juhfark - "lammerstaart". Friszuur.
• Kéknyelű - "met blauwe steel". Zeldzaam. Nabij het Balatonmeer.
• Királyleányka - "koningsdochter". Zeer aromatische wijndruif
• Leányka - "meisje, dochter". Aromatisch (In Roemenië bekend als feteasca alba)
• Mézesfehér - "witte honing". Voor rijke zoete wijn.
• Olaszrizling, Welschriesling - Komt vrij algemeen voor.
• Rizlingszilváni (Müller-Thurgau)

Moderne witte druivenrassen

• Szürkebarát, Pinot Gris.
• Traminer variëteiten.
• Sauvignon Blanc
• Chardonnay
• Pinot Blanc

Rode druivenrassen

Het aandeel Blauwe (rode) druivenrassen is vele malen kleiner dan de witte.

• Kadarka (Bulgaars: gamza) - een traditionele druif - komt nog het meest voor.
• Kékfrankos, Blaufränkisch
• Nagyburgundi, Gamay Noir
• Médoc noir, Merlot - wordt ook in de Bikavér ("stierenbloed") gebruikt.
• Cabernet Sauvignon
• Cabernet Franc

bereidingswijze

• enkelvoudige wijn (cépage): uit één druivenras, traditioneel gemaakte wijn
• vegyes bor (gemengde wijn): gemaakt van bij de oogst al samengevoegde druivenrassen
• cuvee: uit meer wijnen samengestelde assemblage-wijn. De term "cuvee" wordt hier anders gebruikt dan in Frankrijk.

• barrikolt bor (barrique-wijn): wijn gerijpt in jonge, eikenhouten vaten (wat een lichte, vanilleachtige extra smaak kan geven)
• aszú: wijn gedeeltelijk samengesteld uit asszú-druiven (door edele rotting aangetast en ingedroogd)
• pezsgő (mousserende wijn): wijn gemaakt door een tweede gisting in de fles, of in een tank gerijpt
• jégbor (ijswijn): wijn gemaakt uit bevroren druiven

kleur

De kleur van de wijn is afhankelijk van het gebruikte druivenras en de bereidingswijze van de wijn.

• fehér bor witte wijn(): de geoogste witte druiven worden gekneusd en meteen geperst, waarna de verdere rijping op vat plaatsvindt
• rosé: rode druiven worden na kneuzen slechts enkele uren in de kuip bewaard, waarna ze geperst worden en op vat verder gerijpt
• siller (Schiller): een lichtrode wijn:
  1. traditionele siller is een gemengde wijn, die wordt gemaakt uit gezamenlijk geoogste witte en blauwe druiven
  2. moderne siller wordt gemaakt als enkelvoudige, rode wijn, maar de gisting op schil in de kuip wordt eerder afgebroken, meestal binnen één of enkele dagen, zodat de kleur lichter blijft dan bij rode wijn
• vörös bor (rode wijn): een enkelvoudige, gemengde of cuvee wijn, waarbij de gekneusde druiven zo lang in de gistingskuip blijven, dat de kleur goed donker is en de smaak van de schillen goed is geëxtraheerd. Hierna wordt de wijn geperst en gaat de wijn op vat.

suikergehalte

Bij onderstaande indeling speelt het suikegehalte de belangrijkste rol, maar ook het zuurgehalte kan medebepalend zijn.

• száraz bor (droge wijn): suikers gewoonlijk minder dan 4 g per liter
• félszáraz bor (halfdroge wijn): suikers 4 tot 12 g/l
• félédes bor (halfzoete wijn): 12 tot 45 g/l
• édes bor (zoete wijn): meer dan 45 g/l

Etiket-informatie

• Asztali bor: Tafelwijn
• Tájbor: Landwijn
• Minőségű bor: Zeer goede wijn
• Különleges minőségű bor: Wijn van uitzonderlijke kwaliteit.
• Fehér: Wit
• Vörös: Rood
• Száraz: Droog
• Félszáraz: halfdroog;
• Félédes: halfzoet;
• Édes: Zoet
• Pezsgő: Mousserend
• Aszú: Overrijpe zeer zoete en geconcentreerde druiven. Enigszins vergelijkbaar met Duitse Beerenauslese.
• Aszú Essencia: De hoogste kwaliteit zoete wijn. Enigszins vergelijkbaar met Sauternes-wijn.
• Szamorodni: Betekent “zoals het uitkomt”. Dit is Tokaj waaraan geen Aszú is toegevoegd, dus droge wijn. Wordt ook weleens versneden met andere wijnen.
• Palackozott: Gebotteld